ارزیابی میزان تاثیر فرسایش شیمیایی محلول اسیدشویی مس بر نفوذپذیری توده‌سنگ، به کمک روش مدلسازی شبکه درزه منفصل- المان مجزا (مطالعه موردی معدن مس دره‌زار کرمان)

اکبری فروز, محمدرضا; باغبانان, علیرضا; هاشم الحسینی, حمید; احمدی عامله, علی

ارزیابی میزان تاثیر فرسایش شیمیایی محلول اسیدشویی مس بر نفوذپذیری توده‌سنگ، به کمک روش مدلسازی شبکه درزه منفصل- المان مجزا (مطالعه موردی معدن مس دره‌زار کرمان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ کارشناس ارشد مکانیک سنگ، دانشکده مهندسی معدن، دانشگاه صنعتی اصفهان

² دانشیار، دانشکده مهندسی معدن، دانشگاه صنعتی اصفهان

³ استادیار، دانشکده مهندسی معدن، دانشگاه صنعتی اصفهان

چکیده

هدف این مقاله ارزیابی اثرات محلول اسیدسولفوریک مورد استفاده در اسیدشویی فلز مس بر رفتار هیدرومکانیکی توده‌سنگ واقع در زیر تأسیسات انباشته اسیدشویی و درک بهتر فرآیندهای توأمان مرتبط با این پدیده است. فرآیند اسیدشویی به‌عنوان یک روش امیدبخش و انقلابی در رفع مشکلات روش استخراج فلزات به کمک حرارت شناخته شده است. این روش نویدبخش کاهش قابل‌توجه هزینه‌های سرمایه‌گذاری است. این روش همچنین موجب کاهش آلودگی‌های محیط‌زیست می‌شود. یک سری آزمون آزمایشگاهی باهدف ارزیابی اثرات محلول اسیدسولفوریک با مقادیر pHمساوی 1، 3، 5 و 7 بر خصوصیات سه نوع درزه‌سنگ آندزیتی متعلق به شیروانی اسیدشویی معدن مس دره‌زار اجرا شد. ضریب زبری، سختی برشی، بازشدگی و مقاومت‌ برشی درزه‌سنگ‌های فرسایش‌یافته توسط محلول‌های اسیدسولفوریک با غلظت‌های مختلف اندازه‌گیری شد. همچنین از نگرش شبکه درزه مجزا- المان مجزا، به‌منظور ارزیابی اثرات محلول اسیدشویی بر نفوذپذیری توده‌سنگ درزه‌دار استفاده شد. نتایج مؤید این نکته است، که با کاهش مقدار pHمحلول اسیدشویی فلز مس، ضرایب ماتریس نفوذپذیری معادل افزایش می‌یابند. به‌علاوه اثر ضریب نسبت تنش‌های افقی به قائم (k₀) بر خصوصیات هیدرولیکی توده‌سنگ آندزیتی ناچیز است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of the Effect of Chemical Degradation of Copper Leaching Solution on Permeability of Rock Mass Using DFN-DEM Modeling (Case Study: DAREZAR Mine-Kerman)

نویسندگان [English]

M Akbariforouz ¹
A Baghbanan ²
H Hashemalhosseini ²
A Ahmadi Ameleh ³

¹ MSc. Rock Mechanics, Dept. of Mining Engineering, Isfahan University of Technology, Iran

² Associate Professor, Dept. of Mining Engineering, Isfahan University of Technology, Iran

³ Assistant Professor, Dept. of Mining Engineering, Isfahan University of Technology, Iran

چکیده [English]

Evaluating the effects of sulfuric acid solution used in leaching of copper metal on hydro- mechanical behavior of rock mass, and also understanding of chemo- hydro- mechanical coupling processes related to this phenomenon are the main objectives of this research work. Biotechnology is regarded as one of the most promising and certainly the most revolutionary solution to the defects of pyrometallurgy. It holds the promise of dramatically reducing the capital cost of the projects. It also offers the opportunity to reduce the environmental pollution. A set of laboratory experiments were implemented for evaluating the influences of sulfuric acid with different pH values; 1, 3 and 5 on the properties of three types of Andesite rock joints in heap leaching site of DAREZAR copper mine. Joint roughness coefficient, joint shear stiffness, joint aperture, and shear strength of degraded rock joints in different sulfuric acid concentrations were measured. Using a Discrete Fracture Network-Distinct Element Method (DFN-DEM) approach, the effect of chemical solution on permeability of the fractured rock mass is evaluated. The numerical modeling results show that with decreasing pH value of copper metal leaching solution, the coefficients of equivalent permeability tensor increases. The effect of ratio of horizontal to vertical stresses (k₀) on hydraulic properties of Andesite rock mess is also negligible.

کلیدواژه‌ها [English]